[:ka]
ხმობა
ჩაის ფოთლების მოკრეფის შემდეგ, პირველი ეტაპი მისი დამუშავებისა არის წყლის გამოცალკევება ფოთლებისგან. ამ პროცესს ეწოდება სწორედ ხმობა.
ფერმენტაცია
გახმობის შემდეგ, ფოთლებს აწყობენ ჰაერზე, რის შემდეგაც ისინი იწყებენ ჟანგბადით გამდიდრებას, ეს არის მათი გაღვივების ეტაპი. ამ ეტაპის შემდეგ, ფოთოლთა ფერი იცვლება და მწვანიდან წითელში გადადის. გაღვივების ხანგრძლივობასთან ერთად კი ისინი ნელნელა შავი შეფერილობის ხდება.
ფერმენტების დეაქტივაცია
უკვე სასურველ დონეზე ფერმენტირებულ ჩაის ფოთლებს, ათავსებენ მაღალ ტემპერატურაზე ან ორთქლზე, მანამ სანამ ისინი არ მომწიფდება. მომწიფების შემდგომ კი ჩაის გადამუშავების მესამე ეტაპი სრულდება.
რხევა
რხევის პროცესი არის იმისათვის, რათა ჩაის ფოთლებს მიეცეს სასურველი ფორმა. ამავე დროს, მუშავდება ჩაის ფოთლის უჯრედებიც, რაც შემდგომ ხელს უწყობს ჩაის დამზადებისას, მათ სწრაფ და იოლად გახსნას წყალში.
გამოშრობა
ჩაის გადამუშავების, ბოლო, მეხუთე ეტაპია გამოშრობა. სასურველი ფორმის მიღების შემდგომ საჭიროა მათი გამოშრობა. ამ პროცესის მიზანია, ფოთლებზე დარჩენილი ტენიანობის მთლიანად აორთქლება და მიღებული სასურველი ფორმის გამაგრება, შედეგად მეტად მოსახერხებელია მისი შენახვა და არომატი კი მეტად შესამჩნევი და სასიამოვნო.
ზემოთ ჩამოთვლილი ეტაპების შემდეგ, ჩვენ ვიღებთ ჩაის რომელსაც ეწოდება „ ნედლეული ჩაი„ თუმცა ეს არ არის ის ჩაი, რომელსაც ჩვენ მაღაზიაში ვყიდულობთ. გამოშრობის შემდეგ, ნედლეული ჩაი, კიდევ გადის დამატებით, მეტად დახვეწილ პროცესებს და სწორედ მათი გავლის შემდეგ ხვდება ის მაღაზიის დახლზე.
როგორც ზემოთ ვახსენეთ, დამუშავების პროცესით შესაძლოა მივიღოთ სხვადასხვა სახის ჩაი: მწვანე ჩაი, შავი ჩაი, ჩინური შავი ჩაი, თეთრი ჩაი, ყვითელი ჩაი, მუქი ჩაი. ქვემოთ დაწვრილებით განვიხილავთ თითოეული ჩაის ტიპს და მათ მახასიათებლებს.
მწვანე ჩაი
მწვანე ჩაი უძველესია ჩაის სახეობებს შორის და აგრეთვე, ყველაზე პოპულარული და გავრცელებული დღეს. მწვანე ჩაიში გამოყენება მცენარის კვირტი და მისი სატენდერო ფოთლები. რყევისა და ფერმენტთა დეაქტივიზაციის პროცესის შემდეგ, ფოთლებს გაღვივების გარეშე ახმობენ. გამომშრალი ჩაი და მისი ხსნარი, ორივე მწვანე შეფერილობისაა.
შავი ჩაი
გლობალური თვალსაზრისით, წარმოებისა და გაყიდვებში, შავ ჩაის პირველი ადგილი უჭირავს. ჩაის ამ სახეობას პირდაპირ ახმობენ, ფორმას აძლევენ ან ჭრიან, ფერმენტთა დეაქტივიზაციის გარეშე, ამიტომაც ჩაი მთლიანად ფერმენტირებული შრება. ასეთი სპეციფიური პროცესის გამო, ჩაი მუქი წითელი ფერის გამოდის. შავ ჩაის ახასიათებს აგრეთვე წითელი ფერის ხსნარი, ამავე ფერის ფოთლები და ტკბილი საუცხოო არომატი.
ჩინური შავი ჩაი (Oolong Tea)
თავდაპირველად ჩაის ფოთლებს კრეფენ და ახმობენ. ამის შემდგომ, გაღვივების ხარისხის კონტროლით ხდება მათი რხევა. ამის საფუძველზე , მცენარის ფოთლების სუნი ბალახოვანიდან, ყვავილების სურნელზე გადადის; ჩაის გამოშრობა ხდება ფერმენტთა დეაქტივიზაციით. მხოლოდ ამის შემდეგ გადის ის გადამუშავების მეოთხე ეტაპს და იღებს სასურველ ფორმას.
ჩინურ შავ ჩაიში გაერთიანებულია, მწვანე ჩაის სუნი და შავი ჩაის საუცხოო არომატი, ამიტომაც ის მსოფლიოში ფართოდაა გავრცელებული.
მუქი ჩაი
შავი ჩაის დამზადება მოიცავს მცენარის დამუშავების ყველა ეტაპს. ფოთოლთა გახმობას, მათ ფერმენტთა დეაქტივიზაციას, ხოლო რხევასა და გამოშრობას ემატება პილინგი, რაც საბოლოოდ ფოთლებს აძლევს, მუქ ყავისფერ შეფერილობას. სასიამოვნო გემოს გარდა, შავ ჩაის ახასიათებს სამკურნალო თვისებაც, ის ადამიანის ორგანიზმს ეხმარება საჭმლის უკეთ მონელებაში.
თეთრი ჩაი
თეთრ ჩაის უშუალოდ გახმობის შემდეგ აშრობენ. მისი ზედაპირი, ხშირად დაფარულია ნაზი, რბილი ბუსუსებით, ხოლო არომატი ნაზი და ჰაეროვანია. აქვს სხეულის გამაცოცხლებელი და ტოქსინებისგან გამათავისუფლებელი ეფექტი.
ყვითელი ჩაი
ყვითელი ჩაი მზადდება მწვანე ჩაის მსგავსად, უბრალოდ ამ პროცესს ემატება, მცენარის მზეზე ხანგრძლივი დროით გამოფენა, რაც შემდგომ მას ყვითელ შეფერილობას აძლევს. ფინჯანში მოთავსებულ ყვითელი ფერის ჩაის დელიკატური არომატი და ტკბილი გემო აქვს.
როგორ უნდა შევარჩიოთ ჩაი
- თავდაპირველად, უნდა დავაკვირდეთ მცენარის ფერსა და ფორმას რათა შევამოწმოთ ფხვიერია ის თუ მკვრივი, ერთიანია თუ დანაწევრებული, წმინდა თუ შერეული, მწიფეა თუ არა.
- მეორე ეტაპია, ჩაის სურნელი; უნდა დარწმუნდეთ, რომ მას არ აქვს უცნაური სუნი. მაღალი ხარისხის ჩაის უნდა ჰქონდეს სხვადასხვა სურნელი. მაგალითად: ყვავილოვანი სურნელი ორქიდეის, ვარდის ან ფეტვის. ამასთანავე, ჰაეროვანი და ნაზი სუნი.
- შემდგომ კი უნდა გასინჯო მისი არომატი. ნებისმიერი სახის ჩაის აქვს განუმეორებელი არომატი. მაგალითად, მწარე, მჟავე, მსუბუქი, ძლიერი, ტკბილი და გემრიელი გემო. ჩაის არომატი არის ყველაზე მნიშვნელოვანი ფაქტორი, მისი ხარისხის დასადგენად.
- ბოლო ეტაპია ჩაის ფერის შემოწმება, რომლის დადგენაც ხდება მისი დაყენების შემდგომ. ამ ეტაპით, აგრეთვე შესაძლოა გავიგოთ მცენარის ფოთლები მთლიანია თუ დანაწევრებული.
ჩაის შეძენამდე, ასევე მნიშვნელოვანია, შევამოწმოთ ფოთლის სიმშრალის ხარისხი. ამისათვის უნდა ავიღოთ ჩაის ფოთოლი და მოვათავსოთ ხელისგულზე, ხელის მომუჭვის შემდგომ თუ ვნახავთ, რომ ფოთოლი დაიფშვნა, ეს იმას ნიშნავს, რომ მისი გამოშრობის პროცესი სწორად წარიმართა.
ზოგადად, ჩაის ხარისხზე ასევე დიდ გავლენას ახდენს განათება, ტემპერატურა და ტენიანობა. იმისათვის, რომ შევინარჩუნოთ ჩაის ხარისხი, ჩაი უნდა შევინახოთ ბნელ, მშრალ და ცივ ადგილას.
[:]
