ჭდე: გაზაფხულის ფესტივალი

ჩინეთში ყოველ ახალ წელს თან ახლავს ისეთი დეტალები, რომელთა გარეშეც წარმოუდგენელია მისი აღნიშვნა. ერთ-ერთი რასაც ყველა ელის, რომ იხილოს, არის ფოიერვერკების შოუ. ლეგენდის თანახმად, ურჩხულ ნიენს ეშინია ფოირვერკის. მის შესაშინებლად ადამიანები ამ ჩვეულებას დღემდე ინარჩუნებენ. არსებობს ჩინური ხალხური გამონათქვამი: “გაუღე კარი ფოირვერკებს”[1], იგი გამოხატავს იმას, რომ როდესაც ახალი წელი დგება, პირველი, რისთვისაც თითოეული სახლი აღებს […]

გაზაფხულის ხვეულა, იგივე ჩუნძიუენ[1], სხვაგვარად გაზაფხულის ნამცხვრის, გაზაფხულის ფირფიტის ან ბლინების სახელწოდებით მოიხსენიება. კერძის სამშობლოდ ჩინეთი ითვლება, თუმცა იგი სამხრეთ აზიისა და ევროპის მრავალ ქვეყანაშიც ფართოდ გავრცელებულია. ისტორიული ცნობების მიხედვით, გაზაფხულის ხვეულას მსგავსი კერძი პირველად ძინის დინასტიაში (266–420 წწ.) გვხვდება. ცომის თხელ ფირფიტაზე დალაგებული ხილი და ბოსტნეული „ჩუნფან“-ის (გაზაფხულის თეფში) სახელით მოიხსენიებოდა, აღნიშნავდა გაზაფხულის დასაწყისს […]

იუენსიაოძიე[1] მთვარის კალენდრის პირველი თვის მეთხუთმეტე დღეს აღინიშნება. დღესასწაულს ფარნების ფესტივალსაც უწოდებენ, რადგან ამ დღეს ხალხში გავრცელებულია ფარნების დაკიდება, ტარება, ყურება და სხვა მრავალი ფარნებთან დაკავშირებული წეს-ჩვეულება. ჩინელებმა ფარნების ფესტივალის აღნიშვნა ხანის დინასტიის[2] მმართველობის პერიოდიდან დაიწყეს. ეს იყო ბუდჰიზმის აყვავების ხანა. მთვარის კალენდრის პირველი თვის მეთხუთმეტე დღეს ერთმა იმპერატორმა ბრძანა, რომ აენთოთ ფარნები იმპერიულ სასახლესა […]

ჩინეთში, მთვარის კალენდრის პირველი თვის მეთხუთმეტე დღეს ამზადებენ თანგიუენს[1], რომელიც ასევე ცნობილია, როგორც იუენსიაო. თანგიუენს, როგორც საკვებს, საკმაოდ დიდი ხნის და საინტერესო ისტორია აქვს. მას თავდაპირველად ერქვა ფუიუენწი, შემდეგ კი უწოდეს იუენსიაო, ბიზნესმენები მას იუენპაოდაც მოიხსენიებენ. უზადოდ საინტერესოა იუენსიაოს, იგივე თანგიუენის, შიგთავსი, იგი სავსეა შაქრით, ვარდით, სეზამით, წითელი ლობიოს პასტით, დარიჩინით, კაკლის მარცვლებით, თხილით, იუბას(იგივე […]

ძველ ჩინეთში ციურ სხეულებსა და ვარსკვლავთა ჯგუფებზე დაკვირვების გზით, გაზაფხულის, ზაფხულის, შემოდგომისა და ზამთრის, ოთხი სეზონის მონაცვლეობის ციკლი ოდითგანვე შეამჩნიეს. ამავდროულად შენიშნეს, რომ მთვარე ფორმას იცვლიდა, თუმცა ამ ცვალებადობაში შეინიშნებოდა გარკვეული კანონზომიერება. მთვარე გადიოდა ფაზებს ახალი მთვარიდან სავსე მთვარემდე, შემდეგ კი სავსე მთვარიდან ახალ მთვარემდე. პერიოდს, რომელიც მთვარეს ერთი სრული ფაზისთვის სჭირდებოდა, თვე უწოდეს. ასე […]

   ფარნების ფესტივალი, იგივე იუენსიაოძიე[1] ან ტენგძიე[2] მთვარის კალენდრის პირველი თვის მე-15 დღეს აღინიშნება და გაზაფხულის ფესტივალის ერთ-ერთი გამორჩეული და მნიშვნელოვანი დღესასწაულია. ჩვეულებრივ, ფერადი ფარნების ჰაერში გაშვებით, ნავების შეჯიბრის ჩატარებითა და სადღესასწაულო ფოიერვერკებით აღინიშნება. ფარნების ფესტივალი შერიგების, მშვიდობისა და მიტევების სიმბოლოა. ფერად ფარნებზე ხშირად გამოცანებსაც წერენ, რომლის ამოხსნის შემთხვევაში გამომცნობი საჩუქრდება. ვინაიდან გამოცანების გამოცნობა ცოდნასა […]

საახალწლო ფულს (压岁钱 ია სუეიციენ) უფროსი თაობის წარმომადგენლები გადასცემენ უმცროსი თაობის წარმომადგენლებს. ვახშმის შემდეგ, რომელიც ახალი წლის წინა ღამეს იმართება, უფროსებმა წინასწარ მომზადებული ფული წითელი ქაღალდის კონვერტში უნდა ჩადონ და ბავშვებს ამ ფორმით გადასცენ. ამბობენ, რომ ასე ხდება ბოროტი სულების დათრგუნვა და განდევნა, რაც თავის მხრივ, ბავშვებისთვის მშვიდი და უსაფრთხო წლის გარანტიას იძლევა. წითელი კონვერტის […]

ახალი წლის ოჯახური ვახშამი[1], რომელსაც გამაერთიანებელ ვახშამს უწოდებენ, მოიაზრებს მთვარის კალენდრის ბოლო საღამოს, როდესაც ახალი წლის შესახვედრად ყველა სახლში ბრუნდება. ერთი მაგიდის ირგვლივ სხდებიან სხვადასხვა კუთხიდან შემოკრებილი ოჯახის წევრები და ახლობლები, მიირთმევენ ტრადიციულ გემრიელ კერძებს, საუბრობენ ბევრს და ერთმანეთს უფრო ბედნიერი და წარმატებული წლის დადგომას უსურვებენ. ჩინელებისთვის ეს ვახშამი ოჯახის გაერთიანებასთანაა დაკავშირებული, შესაბამისად წარმოადგენს წლის […]

ჩუსის (除夕) უწოდებენ ახალი წლის ღამეს, რაც გულისხმობს ძველსა და ცუდთან გამომშვიდობებასა და ახალთან შეგებებას. იქიდან გამომდინარე, რომ ჩუსი, ჩვეულებრივ, მთვარის კალენდრით მე-12 თვის 29 ან 30 რიცხვში აღინიშნება, მას ტანიენ სანში-საც (大年三十)[1] უწოდებენ. ძველი დროიდან მოყოლებული ახალი წლის ღამეს თან სდევს წეს-ჩვეულებები: წინაპრების გახსენება, ვახშმობა და ახალი წლის ოჯახთან ერთად შეხვედრა, ნიენხუნგების (年红)[2] გაკვრა, […]